Africa Ready for Change?

Onlangs brachten KPMG en ODI een nieuwe index op de markt. De Change Readiness Indicator. En ja, de zoveelste verrassende rangorde in de lijst der volkeren is geboren.

Is het helemaal toevallig dat het land waarop de ‘shock therapie’ van de Economische school van Chicago (van Milton Friedman en andere neo-liberale denkers) als eerste is uitgeprobeerd het beste uit de bus komt? Wat betekent dat eigenlijk ‘change readiness’. Is dat zoiets als ‘makkelijk beinvloedbaar’? Zegt het iets over de stevigheid van een maatschappij om veranderende context het hoofd te kunnen bieden, of zegt het iets over de mate waarin een land meebeweegt met die context wellicht door een gebrek aan stevigheid? Change readiness of adaptability (aanpassingsvermogen) kan worden gezien als een positief iets. Maar evenzogoed kan het een gebrek aan ruggegraat vertegenwoordigen.

Afgelopen week was ik in Cairo tijdens de Africa Water Week, waar ook een zeer groot aantal ministers aanwezig waren. Een minister van Namibië zag het niet zo zitten al die veranderingen. Hij geloofde nog in een sterke overheid. Maar ja, hij was dan ook de enige aanwezige met een militaire baret op, en werd daardoor grappig genoeg door de vertegenwoordiger van de AfDB voor vrouw aangezien toen hij het woord vroeg. Toch kon ik er waardering opbrengen voor de manier waarop hij zich tijdens een sessie over publiek-private samenwerking zich op niet mis te verstane wijze uitte over deze noviteit in ontwikkelingssamenwerking.
"Als een bedrijf mijn land binnenkomt, dan is het maar om 1 ding te halen: geld!" zo zei hij. Dat zoiets ook investeringen en capaciteit met zich mee brengt en wellicht de kwaliteit van dienstverlening op een hoger plan zou kunnen brengen, dat ging er bij hem nog niet in. De AfDB probeerde ook net iets te snel afstand te nemen van de ervaringen in de jaren 90 met publiek-private samenwerking. Een keniaan was iets optimistischer, maar was (net als ik) vooral bezig zelf een positie in te nemen in het speelveld.

Afrika lijkt nog niet helemaal klaar voor een volgende stap, maar wordt er zeker klaar voor gestoomd. Reden te meer om die Change Readiness Indicator eens goed onder de loep te nemen. Wat veelbelovend is, is dat de samenhang tussen goed bestuur, private sector ontwikkeling en open maatschappelijke ruimte nadrukkelijk wordt gezocht. Als de stem van de bevolking (als stemgerechtigde en als klant) daar dan ook nog uitdrukkelijk in mee wordt genomen, dan komt het misschien nog wel goed met die partnerships. Zij zijn immers het beste in staat om te beoordelen of de overheid dan wel een private partij het beste in staat is om de diensten te leveren waar zij voor betalen (hetzij via Tax hetzij via Tarif). Daarbij mag best wat beter in beeld worden gebracht welke Transfers (3e T) op de balans van de overheid staan, waarmee de kosten vaak gedrukt worden om het betaalbaar te houden. De weerstand tegen een meer op de markt gerichte benadering in de voorziening van essentiële publieke diensten kan men zich indenken, tenzij die markt het (ook over de langere termijn) goedkoper en beter kan doen. Voorlopig zijn er waarschijnlijk nog wel wat transfers nodig.

(een deel van deze bijdrage schreef ik als reactie op een artikel van Celine Hoeks van 16 mei op ViceVersa)

---